หนี้ร้อนๆ : จำลอง ฝั่งชลจิตร

หลายวันมานี้มีเรื่องชวนหดหู่ที่มีสาเหตุเกิดจากหนี้สินหลายเรื่อง คนมีลูกเต้าอย่างผมอ่านข่าวแล้วเศร้าพูดไม่ถูก พ่อแม่คนอื่นๆ ก็คงเหมือนกัน

เรื่องของครอบครัวหนึ่งในจังหวัดลพบุรี พ่อปาดคอลูกกับเมีย แล้วปาดคอตัวเองจะตายตาม โชคร้ายตัวเองแค่บาดเจ็บสาหัส มีผู้นำตัวส่งโรงพยาบาล ต่อมาหมอช่วยชีวิตไว้ได้ ที่กล่าวว่าโชคร้ายนั้นเป็นความจริง ไม่ได้ประชดเลย เขารอดชีวิตกลับมาให้ได้คิดถึงภาพเมียกับลูกที่ตัวเองปาดคอ เขาเห็นทุกการดิ้นรนของผู้เป็นที่รัก แล้วจะทนมีชีวิตอยู่ได้อย่างไร

เขาโชคร้ายเพราะทุกข์ทรมานใจเรื่องฆ่าลูกเมียยังไม่พอ ถึงแม้คนขี้สงสารจะพยายามเข้าใจว่าฆ่าเพราะหนีหนี้ดอกเบี้ยโหด แต่ความผิดกฎหมายชัดเจน เขาโดนข้อหาฆ่าโดยไตร่ตรองไว้ก่อน โทษจำคุกถึงยอมรับสารภาพก็คงหลายปี เป็นคนคุกทุกข์ทรมานกายใจทั้งหลับตาลืมตา

อีกเรื่อง หนุ่มเต็มวัยที่เชียงใหม่ตัดสินใจรมควันตัวเองเสียชีวิตในรถเก๋งคันงาม ทั้งๆ เขาอยู่ในวัยทำงานสร้างอนาคต ครอบครัวเล่าให้ตำรวจฟังว่า ลูกชายคงเครียดกับหนี้เงินกู้นอกระบบที่กู้มาหลายหมื่นบาท และนี่ไม่ใช่ครั้งแรก ครั้งก่อนครอบครัวเคยปลดให้แล้วครั้งหนึ่ง เขาสามารถเดินตัวเบาและกลับมาใช้ชีวิตอย่างมีความสุขได้ กระนั้นเขายังเดินกลับไปหามันอีก คราวนี้เขาคงไม่อยากให้พ่อแม่รับภาระ พ่อแม่พี่น้องต่างโศกเศร้าไปด้วยกัน

อีกข่าวเกิดที่นครราชสีมา อสม. หรือ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านคนหนึ่ง อาศัยความสนิทสนมกับครอบครัวที่ตัวเองขึ้นลงดูแลสุขภาพตามที่กระทรวงสาธารณสุขอบรมมา อสม.ได้ชื่อว่าเป็นกลุ่มบุคคลที่เสียสละ แต่เธอคนนี้กลับตีสนิทเอาบัตรเอทีเอ็มจากหนุ่มน้อยอายุ 15 ไปกดเงิน อาจอ้างว่าเดือดร้อน เด็กจึงไว้ใจ เธอรู้ว่าเด็กคนนี้เป็นเด็กดีมีใจเมตตา

เรื่องของหนุ่มน้อยคนนี้เคยเป็นข่าวครึกโครมเมื่อปีก่อน ความเดิมเมื่อห้าปีก่อนโน้น พ่อแม่ของเด็กชายปกรณ์ แววโคกสูง ประสบอุบัติเหตุเสียชีวิต เขาต้องอยู่คนเดียวในบ้านโกโรโกโสกับรูปของแม่ มีเวลาก็ไปช่วยกวาดถูและช่วยล้างจานบ้านอาพอมีข้าวกิน ส่วนอาก็ไม่มีงานทำ ทั้งมีลูกของตัวเองกับหลานๆ คนอื่นอีกสามคน ทุกคนกำลังกินกำลังอยาก

ขณะนั้นปกรณ์เรียน ม. 2 สื่อทราบเรื่อง จึงนำสภาพชีวิตของเขาไปบอกเล่าและวอนขอความเมตตาจากสังคม คนไทยใจดีช่วยกันบริจาคเงินเป็นทุนการศึกษากว่าห้าแสนบาท ชีวิตภายภาคหน้าถ้ารู้จักใช้สามารถส่งตัวเองเรียนจนจบปริญญาได้ไม่ยาก

ด้วยความอ่อนเยาว์ อ่อนหัดและไว้ใจคนง่าย อสม. ซึ่งเป็นเพื่อนบ้านกันแท้ๆ จึงถอนเงินทุนการศึกษาของน้องจนเหลือเงินติดบัญชีสองร้อยกว่าบาท เจ้าของบัญชีไม่เคยรู้ แต่ญาติทราบภายหลัง จึงนำเอกสารถอนเงินหลายครั้งไปแจ้งความ ต่อมา อสม. ขี้โกงคนนั้นถูกสังคมประณามสาปแช่งจนรับไม่ไหว เธอว่าถ้าสังคมไม่หยุดแช่งด่าจะขอตาย เชื่อว่าคนอย่างนี้ไม่ตายง่ายๆ แน่

เธอเปิดเผยว่าที่เธอไปกดเงินทีละสองแสน ทีละหลายหมื่นเพราะเธอเอาไปใช้หนี้ เราไม่รู้ว่าเป็นหนี้เงินกู้แบบไหน กู้มาทำธุรกิจอะไร ตกแต่งบ้านหรือซื้อรถยนต์ หนุ่มเชียงใหม่รมควันตัวเองก็ไม่รู้ว่าเป็นหนี้อะไร แต่สังคมทราบว่าหนี้ที่ร้อนเร่าอย่างนี้ ส่วนมากเป็นหนี้การพนัน หนี้ของพ่อปาดคอลูกก็เงินกู้ดอกเบี้ยสูงเอามาถมเงินกู้อีกเจ้าที่พาไปลงทุนทำร้านประดับยนต์

เงินกู้นอกระบบเป็นเงินกู้เสี่ยงภัย คนกู้กู้เงินในระบบไม่ได้เพราะหลักทรัพย์ไม่พอนั้นเป็นเหตุหนึ่ง พ่อค้าแม่ค้ารายวันหรือคนเล่นการพนัน เลือกกู้กับแก๊งเงินกู้นอกระบบง่ายกว่า แม้ว่าดอกเบี้ยสูงและอันตราย กู้มาทำมาหากินพอหมุนเวียนจ่ายดอก ผิดพลาดขายของลำบากหรือเอาเงินทุนไปเล่นหวยรายวัน หรือหวยรัฐไม่มีวันปลดหนี้หมด

หลายๆ ครั้งที่ผมได้นั่งสนทนากับคุณจิมมี่ ชวาลา เศรษฐีร้านผ้าที่บริจาคเงินซื้อทองคำหุ้มปลียอดพระบรมธาตุเจดีย์เมืองนครศรีธรรมราช บริจาคเงินสี่สิบกว่าล้านแก่โรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราช ใช้ซื้อเครื่องมือแพทย์และสร้างตึก ซึ่งผมเรียกว่า ปาป้าจิมมี่ ท่านบอกว่าสิ่งน่ากลัวที่สุดในระบบค้าขายของชาวบ้านคือเงินกู้นอกระบบ เพราะคุณไม่มีวันหากำไรจากการลงทุนได้เลย มีผู้เดือดร้อนมาขอความช่วยเหลือ ถ้าสาเหตุมาจากหนี้เงินกู้นอกระบบท่านจะปฏิเสธและยังฝากเตือนไปด้วย

ชาวอินเดียเข้าเมืองมาใหม่ๆ ที่มาเดินขายผ้าในเมืองนคร ปาป้าจิมมี่ฝากตำรวจช่วยสอดส่องดูแลว่าใครคนไหนปล่อยเงินกู้รายวันและขอให้ตักเตือนว่าทำผิดกฎหมาย มีชาวอินเดียเดินขายผ้าปล่อยเงินกู้ อ้างกับตำรวจว่ารู้จักคุณจิมมี่ ชวาลา ปาป้าขอให้ตำรวจช่วยส่งตัวกลับบ้านไปเลย

หนี้นอกระบบเป็นหนี้ผิดกฎหมาย เป็นธุรกิจอาศัยการโกงและโก่งดอกเบี้ย